شهاب و شهاب سنگ
«شهاب» به ذراتی از گرد و غبار گفته می شود که در نواحی مدار زمین قرار گرفته اند و هنگامی که زمین از نزدیکی این ذرات عبور می کند. آنها را به خود جذب می کند و این ذرات با سرعت های بسیار زیاد به جو ساییده می شوند، اصطکاک پیدا می کنند، می سوزند و به صورت نوری برای چند لحظه در آسمان می درخشند.
علت کامل تر و علمی روشن شدن شهاب در آسمان این گونه است: شهاب بر اثر اصطکاک با اتم های جوگرم می شود. در نتیجه ی این گرما هوا یونیده می شود و اتم های آن الکترون از دست می دهند. وقتی که اتم های یونیده، الکترونهای آزاد می یابند بار دیگر با آنها ترکیب می شوند و این الکترون ها به ترازهای پایین تر اتم ها گذار می کنند و بر اثر این گذارها که این الکترون ها موقتاً در تراز انرژی ۲ متوقف می شوند. نور ایجاد می شود. شهاب ها معمولاً بسیار کم نور هستند، ولی برخی اوقات بسیار درخشان می شوند که در این مواقع «آذرگوی» نامیده می شوند. گاهی اوقات این ذرات اندکی از غبارها بزرگ تر هستند و وقتی که به جو می رسند، تمام آنها نمی سوزند و قسمتی از آنها به زمین می رسد که به آنها شهاب سنگ گفته می شود. شهاب‌سنگ ها اجرام بزرگی‌اند که بیشتراز سنگ و فلز تشکیل شده‌اند. این اجرام هنگامی که وارد جو زمین میشوند بدلیل قطر زیادشان (۵۰-۱۰۰متر) از جو می‌گذرند و دهانه‌ها و عوارض گوناگونی را از خود بر جای می‌گذارندبرای نمونه دهانه بارینجر در آریزونا و دهانه وردفورت در آفریقای جنوبی. اهمیت مطالعه شهاب سنگ ها جهت تعیین سن زمین، منظومه شمسی و در نهایت تعیین سن کل کیهان است.
بارش های شهابی به زمان هایی خاص گفته می شود که تعداد زیادی شهاب در مدتی کوتاه ببینیم و اگر از دم یا همان انتهای شهاب را ادامه دهیم، خواهیم دید که همه تقریباً به یک نقطه ختم می شوند. توضیح این پدیده به شرح زیر است: پیرامون دنباله دارها ذرات بی شماری از غبار وجود دارد. این غبار همراه دنباله دار در مسیرش حرکت می کند و در فضا ختم می شود. مقداری از غبار مزبور به صورت تکه های بزرگ متراکم می گردد. تکه هایی از ذرات کوچک غبار در مسیر یک دنباله دار سوخته حرکت می کنند .در نتیجه قطعات مزبور با سرعت از درون جو زمین می گذارند و بر اثر اصطکاک با جوگرم و سفید می شوند و می درخشند و «مرگبار شهابی» را به وجود می آورند.
بهترین زمان برای دیدن شهاب ها بین نیمه شب و سپیده دم است. درخشندگی یک شهاب عمدتاً به سرعت ورود آن به جو بستگی دارد. در شامگاه (پیش از نیمه شب) شهاب هایی را که می بینیم با حرکت زمین به دور خورشید جلو می روند و از این رو با سرعت گمتر (تقریباً ۱۵ کیلومتر بر ثانیه) به جو وارد میشوند اما در ساعات پیش از صبح، شهاب هایی که به جو ما وارد می شوند از مقابل زمین با سرعتی تقریباً ۷۰ کیلومتر بر ساعت وارد جو می شوند و در نتیجه بسیار درخشان تر به چشم می آیند. شهاب های سقوط کرده روی سطح زمین شامل آمینواسیدهایی هستند که برخی از آنها مانند «پرولین» در سلولهای زنده یافت میشوند. همچنین در آنها مقداری اکسیژن نیز یافت می شود.
ریز شهاب ها
ریز شهاب سنگ ها سنگ هایی هستند که اندازهای آنها به قدری کوچک است که در زمان رسیدن به جو بدون گرم شدن به سمت سطح می آیند و بر سطح زمین سقوط می کنند. در هر روز حدود ۱۰۰ تن از این ریز شهاب سنگ ها بر روی زمین می نشیند. ریز شهاب ها به سنگ سایر سیارات و اقمار نیز برخورد می کنند. به عنوان مثال ریز شهاب ها تنها دلیل فرسایش خاک ماه به شمار می روند.
منابع: المپیاد نجوم و اختر فیزیک، شهاب