داستان شهاب سنگ آلن هیلز
هنگامی که در اواسط دهه 1990 / 1370، یک گروه تحقیقاتی متوجه شد که اجسامی درون یک شهاب سنگ فروافتاده از مریخ شبیه فسیل هستند، این نمونه تنها مورد در دست بشر از فسیل های احتمالی مریخی بر روی شهاب سنگها بود. با این حال گروه با پیدا کردن دو شهاب سنگ فسیل مانند دیگر، اکنون 3 نمونه در دست دارد. محققان هوستون بر این باورند که با مدارک بدست آمده، دادههای آنها، گذشته مریخ را از 3.6 میلیارد تا 1.4 میلیارد سال پیش پوشش می دهد. بنابراین مشخص است که شبکهای از میکرو ارگانیسم ها حدود 3.6 میلیارد سال پیش یعنی یک میلیارد سال پس از شکل گرفتن این سیاره در منظومه شمسی در زیر سطح مریخ به وجود آمده اند.
مریخ در آن زمان بسیار گرم تر و مرطوب تر بوده و جو ضخیم تری نیز داشته است. اورت گیبسون، همکار مک کی و کتی توماس کپرتا از تیم تحقیقاتی حیات بر مریخ اعلام کردند: «نمونه های مشابه یافت شده بر هر سه شهاب سنگ و همچنین شباهت آنها با ارگانیسم های اولیه زمین، مدارک ما را دال بر وجود حیات بر مریخ محکم تر کردهاند.» این نمونه همچنین شواهدی از وجود آب در مریخ را در نخستین سالهای تشکیل سیاره را نشان می دهد و ثابت می کند اورگانیسم هایی در یک میلیارد سال پس از تشکیل سیاره در روی آن به وجود آمدهاند. یکی از مهم ترین نشانه های حیات بر مریخ، درون شهاب سنگی نخلا است که در سال 1911 / 1290 در نخلای مصر سقوط کرد و بخش هایی از آن امروز در موزه تاریخ طبیعی لندن قرار گرفته است.این نمونه که بزرگ ترین آنها نیز هست، 1.4 میلیارد سال عمر دارد و پس از سقوط به چندین تکه تقسیم شده بود. استراتژی اصلی ناسا تا کنون، جستجوی آب بر روی مریخ بود که پس از آن به جستجوی کربن تغییر یافت. تحلیل شهاب سنگ های آلن هیلز، نخلا و یاماتو 593 نشان داد که این سنگ ها از اعماق سیاره جدا شده اند، یکی از عمق 800 متری و دیگری از عمق 6.4 کیلومتری که مستقیما، عمق آبهای زیرزمینی مریخ را تداعی میکند .ماریا زوبر، مدیر بخش علوم زمین، فضا و سیارهای در ام.آی.تی گفت: «مشاهدات اخیر مریخ که از سوی فضاپیما های مدارگرد و مریخنشین ارسال شده، درک ما را از مقدار و توزیع آب در سطح یا زیر سطح مریخ تغییر داد. شواهد محکمی دال بر وجود آب در گذشته مشاهده میشود. و چرخه آب نیز در این مرحله کاملا روشن است.» . البته با وجود چنین شواهدی برخی از دانشمندان عقیده ی دیگری نسبت به کشف آثار حیات و میکرو ارگانیسم ها در مریخ دارند.به گزارش وایرد، گروهی از محققین به تازگی مدعی شدهاند که روشهای فعلی تمیز کردن فضاپیماها، اجازه میدهد موجودات ریزی که در شرایط بسیار سخت دوام می آورند، تک سلولی های نمک دوست و موجودات کوچکی که به جانوران تنبل معروف اند، زنده بمانند و با فضاپیما سفر کنند. در واقع ما با این روش، میکروبهای شرایط سخت را انتخاب می کنیم و آنهارا روانه مریخ میکنیم! آدام جانسون از دانشگاه ایندیانا و همکارانش حتی فهرستی از این موجودات را هم تهیه کردهاند: باکتریهای لایه منجمد سیبری، ریزارگانیسم های تک سلولی آب های شور مکزیک، موجودات مخمر مانند چشمههای سرد و نمکی مناطق قطبی کانادا و جانوران تنبل که خرسهای آبی هم نامیده میشوند. همه این ها موجودات ریز زمینی هستند که به شرایط سخت عادت دارند و در فضا دوام می آورند .این اولین مطالعه ای است که همه موجودات را با هم در نظر گرفته است. محققین سعی کردند شرایط مریخ را در آزمایشگاه شبیه سازی کنند تا ببینند هر یک از این موجودات تا چه مدتی روی مریخ دوام میآورند. پیش از این اغلب بر این باور بودند که پرتوهای فرابنفش خورشید که از جو رقیق مریخ عبور کرده و به سطح سیاره سرخ می رسند، اجازه تداوم حیات به موجودات ریز زمینی را نخواهد داد. اما مشخص شد که فقط کافی است موجود خودش را به عمق چند میلیمتری خاک برساند تا از آسیب اشعه فرابنفش در امان باشد.مطالعات محققین نشان میدهد که دوام میکروب های زمینی روی مریخ ربطی به دما و اتمسفر مریخ ندارد. بلکه مهم شرایط خاک مریخ است. بر این اساس، برخی موجودات میکروبی زمین تا چند صد روز هم روی مریخ زنده می مانند. حتی برخی در معرض شرایط سخت، خشک میشوند و به نوعی مومیایی میشوند. در همه این حالات، ممکن است دانشمندان به خطا میکروبهای زمینی را به عنوان نشانه هایی از حیات روی مریخ تلقی کنند. به نظر می رسد روش های استریلیزه کردن فضاپیما ها و همچنین نمونه برداری و شناسایی علایم حیات روی مریخ، نیاز به بازنگری دارد.
نویسنده و محقق: فرزانه فیاض بخش