یافتن منابع زیرزمینی متان در مریخ

 

بر اساس دقیق‌ترین اندازه‌گیری‌هایی که تاکنون صورت گرفته، در سه منطقه از جو مریخ گاز متان تشخیص داده شده است. بر اساس یافته‌های اخیر که بیشتر ناظر بر منبع این گاز است، متان می‌تواند طی فرآیند‌های زمین‌شناسی پدید آمده باشد یا شاهدی بر وجود زندگی در زیر سطح مریخ باشد.

سوشیل اتریا، از اعضای تیم مارس‌اکسپرس در دانشگاه میشیگان که تحت تاثیر نتایج بدست آمده قرار گرفته، می‌گوید: «مشاهدات قبلی، به ویژه از مارس‌اکسپرس، فقط اشاره‌ای به نواحی وسیعی داشت که احتمال وجود مقادیر زیادی از متان در آنها بود.» اگر متان مشاهده شده تنها در یک پیشامد از سه منطقه منتشر شده باشد، کاهش مشاهده شده در سطوح این گاز به این معنی است که طول عمر آن فقط 4 سال است. ولی ممکن است که در هر تابستان، با گرم شدن سطح مریخ و منبسط شدن شکاف‌های حاوی ذخایر متان، این گاز منتشر شود. اگر این فرضیه صحیح باشد، سطح رویت شده از متان در سال 2006 به معنی این است که این گاز کمتر از یک سال می‌تواند در فضای مریخ باقی بماند.ولی چه چیز می‌تواند متان را این قدر سریع از بین ببرد؟ مواد شیمیایی مثل پروکسید ‌هیدروژن می‌توانند درردیف متهمان باشند. محققان پیش از این تصور می‌کردند که پدید آمدن این مواد شیمیایی ممکن است ناشی از سایش ذرات به یکدیگر در اثر وزش باد باشد. ولی اکنون شبیه‌سازی‌های کامپیوتری وجود سطوح صحیح پروکسید را در جو، بدون نیاز به غبار باردار الکتریکی پیش‌بینی می‌کنند. به گفته یکی از محققان، یافتن بسته‌های پروکسید‌هیدروژنی که متان را از بین می‌برند، یک آزمایش مهم است. در صورتی که چنین چیزی در آینده مشاهده شود، می‌توان داستان متان را باور کرد.چه چیز متان را تولید می‌کند؟ ممکن است که در گذشته بسیار دور، بسته‌های متان در اثر بر‌هم کنش آب و سنگ‌های آتشفشانی زیر سطح مریخ، تولید شده باشد. در حالت دیگر می‌توان فرض کرد که گاز متان توسط میکروب‌هایی تولید شده باشد که موفق به ادامه حیات در زیر سطح نا‌مهربان مریخ شده‌اند؛ جایی که می‌تواند حاوی آب هم باشد.به عقیده این گروه تحقیقاتی، چنین ارگانیسم‌هایی می‌توانند مشابه آن دسته از میکروب‌هایی باشند که کیلومتر‌ها پایین‌تر از سطح منطقه ویتواترزراند بیسین در آفریقای جنوبی، برای میلیون‌ها سال بدون بهره‌گیری از خورشید به زندگی خود ادامه داده‌اند. فعالیت‌های رادیواکتیویته زمین در آ‌ن‌جا، آب را تجزیه می‌کند و میکروب‌ها از هیدروژن حاصل برای سنتز دی‌اکسید‌کربن و تولید متان استفاده می‌کنند.این شواهد حاکی از وجود آب مایع در زیر سطح مریخ و وجود فعالیت‌های مشابه زیست‌شناسی و زمین‌شناسی در آنجا است.با این وجود، هنوز باید برای تعیین نهایی منبع پیدایش متان صبر کرد، چه آن که یکی از محققین می‌گوید: «ما هنوز توانایی تشخیص آن‌چه را که در آ‌ن‌جا می‌گذرد، نداریم».

نویسنده و محقق: فرزانه فیاض بخش