المپیاد نجوم چیست؟

به طور کلی آزمون‏های المپیاد به مجموعه آزمون‏ هایی گفته می‏ شود که به منظور کشف و شکوفایی استعداد دانش‏ آموزان مستعد در هر رشته و گرایش برگزار می­ گردد. المپیاد نجوم نیز یکی از رشته ‏های نوپا در میان رشته ‏های المپیادی است. در حال حاضر مسئولیت برگزاری المپیاد‏ نجوم بر عهده‏ ی باشگاه دانش ‏پژوهان جوان است.

تاریخچه ی المپیادهای علمی
المپیادهای علمی با هدف رقابت سالم هر  سال در رشته های مختلف میان دانش آموزان دبیرستان سراسر جهان برگزار می گردد.اولین دوره ی المپیاد جهانی ریاضی در ساب1959 با شرکت 7 کشور در رومانی برگزار شد.سپس در سال 1968 اولین دوره ی المپیاد جهانی فیزیک با شرکت 6 کشور در لهستان برگزار شد.ایران نیز از سال 1362 با برگزاری اولین دوره ی مسابقات دانش آموزی ریاضی پا به عرصه ی رقابت های علمی گذاشت تا اینکه در سال 1366 اولین تیم المپیاد جهانی شرکت کرد که حاصل آن یک مدال برنز و کسب رتبه ی بیست و ششم در میان 42 کشور شرکت کننده بود.پس از آن سال 1367 اولین المپیاد فیزیک ایران برگزار شد و ایران هم به جمع کشورهای برگزار کننده ی المپیادهای علمی در رشته های مختلف پیوست.
چرا المپیاد؟
المپیادهای علمی در رشته  های علوم پایه که در سطح دبیرستان های کشور برگزار می شود فرصت مناسبی برای سنجش فراگیری علوم پایه از سنین نوجوانی که از زیر ساخت های توسعه ی علمی هر کشور به حساب می آید و رشد نوآوری در صنایع بدون توجه به آن ممکن نیست.
-کتاب های درسی به هیچ  وجه فراگیران باهوش را راضی نمی کند از این رو برای جلوگیری از بطالت وقت یا جایگزین های نامناسب بهتر است از فرصت المپیادهای علمی استفاده کرد.
-فراگیری عمیق یک رشته از دروس اختصاصی با توجه به اینکه همه ساله کنکور به سمت مفهومی شدن سوال ها پیش می رود به موفقیت دانش آموزان در کنکور سراسری کمک شایانی می کند.
-آشنایی با دبیران المپیاد که عموما دارندگان مدال های کشوری و جهانی اند الگوی مناسبی برای تحصیل و هدفمند بودن زندگی به دانش آموزان می بخشد . -بالا بردن توان یادگیری تمرکز پشتکار و سخت کوشی از فایده های عمومی آموزش دروس المپیاد است که الگوهای مناسب یادگیری را فراهم می آورد.
سؤالات در چه سطحی ارائه می‏شوند؟
بسیاری از علاقه مندان به شرکت در المپیاد نجوم، در ابتدا جذب زیبایی ­های نجوم می­ شوند. اما باید گفت که المپیاد نجوم تفاوت‏های بسیار زیادی با نجوم رصدی دارد. بخش نجوم آماتوری و رصد به طور کلی بخش کمی از سؤالات را در بر می­ گیرد و نکته­ ی مهم آن است که تعداد قابل توجه ای از مدال آورندگان اطلاعات بسیار کمی از بخش رصدی و آماتوری نجوم دارند!
شاید بتوان گفت سؤالات المپیاد نجوم نمونه‏ هایی ساده‏ سازی شده از مباحث پیچیده و دانشگاهیِ نجوم و فیزیک محاسباتی است. المپیاد نجوم درواقع ارتباط بسیار زیادی به فیزیک و ریاضیات دارد و همین موضوع شرکت‏ کنندگان در المپیاد نجوم را ملزم به فراگیری فیزیک و ریاضیات می نماید.
سؤالات المپیاد نجوم عموماً به این صورت است که متغیر‏هایی داده می‏شود و پارامترهای دیگر مورد سؤال قرار می‏گیرد. به عنوان مثال در برخی موارد، فاصله‏ ی یک قمر مصنوعی در چند نقطه از مدار خود نسبت به مرکز زمین داده می ‏شود و در نهایت دوره‏ ی گردش، میزان کشیدگی و حداکثر و حداقل فاصله‏ ی آن از زمین مورد سوال قرار می‏گیرد. برای آشنایی با برخی سوالات دیگر می‏توان نمونه‏ های زیادی را نام برد. مثلاً تحلیل مدار انتقال یک ماهواره از سیاره‏ای به سیاره‏ ی دیگر و محاسبه‏ ی انرژی مورد نیاز برای جابجایی، تعیین مختصات آسمانی و تبدیل دستگاه ‏های مختصاتی به یکدیگر و یا بررسی برخی از ویژگی‏ های تلسکوپ‏ ها، از جمله سؤالات متداول در المپیاد نجوم به شمار می‏ روند.